Феноменологические исследования



Информация о Статье/Публикации
Просмотров: 1512


ВОЗВРАЩАЯСЬ К ИНГАРДЕНОВСКОЙ ИНТЕРПРЕТАЦИИ ЛИТЕРАТУРНОГО ПРОИЗВЕДЕНИЯ: ЯВЛЯЕТСЯ ЛИ КОМПЬЮТЕРНАЯ ИГРА «ОРГАНИЗМОМ»?

Название на языке публикации: REVISITING INGARDEN’S THEORETICAL BIOLOGICAL ACCOUNT OF THE LITERARY WORK OF ART: IS THE COMPUTER GAME AN “ORGANISM”?
Автор: МЭТТЬЮ ГЛАДДЕН
Издание: HORIZON. Феноменологические исследования.
Том 9, №2 (2020), 640-661
Язык: Английский
Тип публикации: Статья
10.21638/2226-5260-2020-9-2-640-661 PDF (Загрузок: 2161)

Аннотация
Начиная с самых ранних своих работ вплоть до последних, Роман Ингарден проявлял интерес к теоретической биологии с ее попыткой прояснения различия между живыми организмами и другими видами сущего. Однако многие его исследования в этом направлении упускаются из виду, поскольку они не появляются в работах онтологического, метафизического или антропологического толка, а, скорее, «спрятаны» в его трудах по литературной эстетике, в которых Ингарден стремился определить природу живых организмов с целью сопоставления с ними художественных произведений. В данной статье предпринимается историко-текстуальный анализ, прослеживающий эволюцию мысли Ингардена относительно природы художественного произведения, уподобляемого организму, раскрывая ее связь с развитием его теории систем и центральным в этой теории понятием «относительно изолированной системы»: с точки зрения Ингардена, как художественное произведение, так и организм представляют собой систематически трансформирующееся «живое» функционально-структурное целое. Оно охватывает собой систему иерархически организованных и частично изолированных (хотя и взаимозависимых) элементов, гармоническое взаимодействие между которыми позволяет художественному произведению и организму выполнять свою основную функцию. Завершив этот исторический анализ, мы проверим ингарденовскую концепцию произведения искусства в русле идеи организма в новом контексте, исследуя организмические свойства современной компьютерной игры; в той мере, в какой их поведение, направляемое искусственным интеллектом, являет собой форму агентности, такие игры могут показаться более «живыми», чем традиционные произведения искусства. Мы покажем, что концептуальная система Ингардена предоставляет полезный инструмент для понимания «органичности» этих игр как произведений искусства, несмотря на их качественное отличие от тех форм искусства, с которыми Ингарден был непосредственно знаком.

Ключевые слова
Роман Ингарден, теоретическая биология, организмы, теория систем, относительно изолированные системы, философская эстетика, художественные произведения, компьютерные игры, Яигмунт Лемпицки, Макс Шелер.

References

  • Bertalanffy, L.(1932). Theoretische Biologie: Erster Band: Allgemeine Theorie, Physikochemie, Aufbau und Entwicklung des Organismus. Berlin: Verlag von Gebrüder Borntraeger.
  • Brown, J.A., & Marston, H.R.(2018). Gen X and Digital Games: Looking Back to Look Forward. In J.Zhou, & G. Salvendy (Eds.), Human Aspects of IT for the Aged Population: Applications in Health, Assistance, and Entertainment (485–500). Cham: Springer.
  • Deplazes-Zemp, A.(2012). The Conception of Life in Synthetic Biology. Science and Engineering Ethics, 18, 757–774.
  • Forterre, P.(2016). To Be or Not to Be Alive: How Recent Discoveries Challenge the Traditional Definitions of Viruses and Life. Studies in History and Philosophy of Science. Part C: Studies in History and Philosophy of Biological and Biomedical Sciences, 59, 100–108.
  • Gierulanka, D.(1981). Przedmowa tłumacza (D.Gierulanka, Trans.). In R.Ingarden, Spór o istnienie świata, Tom III: O strukturze przyczynowej realnego świata (5–12). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • Ingarden, R.(1919). Dążenia fenomenologów. Przegląd Filozoficzny, 22 (3), 118–156; 22 (4), 315–351.
  • Ingarden, R.(1922a). Intuition und Intellekt bei Henri Bergson: Darstellung und Versuch einer Kritik. Jahrbuch für Philosophie und phänomenologische Forschung, 5, 285–461.
  • Ingarden, R.(1922b). W sprawie istoty doświadczenia wewnętrznego. Przegląd Filozoficzny, 25 (4), 512–534.
  • Ingarden, R.(1925). Essentiale Fragen: Ein Beitrag zum Wessensproblem. Jahrbuch für Philosophie und phänomenologische Forschung, 7, 125–304.
  • Ingarden, R.(1928). Max Scheler. Wspomnienie pośmiertne. Przegląd Filozoficzny, 31 (4), 343–351.
  • Ingarden, R.(1931). Das literarische Kunstwerk. Halle: Max Niemeyer Verlag.
  • Ingarden, R.(1933). Formy obcowania z dziełem literackiem. Wiadomości Literackie, 10 (7/478), 3.
  • Ingarden, R.(1935). Vom formalen Aufbau des individuellen Gegenstandes. Studia Philosophica, 1, 29–106.
  • Ingarden, R.(1936). Formy poznawania dzieła literackiego. Pamiętnik Literacki, 33, 163–192.
  • Ingarden, R.(1937a). O poznawaniu dzieła literackiego. Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego Imienia Ossolińskich.
  • Ingarden, R.(1937b). Sprawa formy i treści w dziele literackim. Życie Literackie, 5, 153–167.
  • Ingarden, R.(1939). O poznawaniu cudzych stanów psychicznych. Lecture at the meeting of the Lwowskie Towarzystwo Naukowe, Jan Kazimierz University, Lwów, June 6. Personal archive of Roman Ingarden, KIII–26, jednostek 84. Archiwum Nauki PAN i PAU, Kraków, Poland. Retrieved from http://ingarden.archive.uj.edu.pl/archiwum/odczyt-romana-ingardena-na-posiedzeniulwowskiego-towarzystwa-naukowego-z-15-06-1939
  • Ingarden, R.(1943). Manuscript notes on the “Theoretische Biologie” (1928) of Jakob von Uexküll. Personal archive of Roman Ingarden, KIII–26, jednostek 89/3. Archiwum Nauki PAN i PAU, Kraków, Poland.
  • Ingarden, R.(1947). Spór o istnienie świata, Vol.I.Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
  • Ingarden, R.(1948a). Quelques remarques sur la relation de causalité. In Atti del Congresso Internazionale di Filosofia promosso dall’Istituto di studi filosofici (Roma, 15-20 novembre, 1946), vol. II: L’Esistenzialismo (573–577). Milano: Castellani.
  • Ingarden, R.(1948b). Spór o istnienie świata, Vol.II.Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
  • Ingarden, R.(1957). O poznawaniu dzieła literackiego. In Studia z estetyki, Vol. 1 (1–251). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • Ingarden, R.(1960). Spór o istnienie świata, Vol.I.Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • Ingarden, R.(1970a). O pojęciu istoty. Lecture at a scientific meeting of the Polish Philosophical Society, April 4. Personal archive of Roman Ingarden, KIII–26, jednostek 77. Archiwum Nauki PAN i PAU, Kraków, Poland. Retrieved from http://ingarden.archive.uj.edu.pl/archiwum/odczyt-romana-ingardena-o-pojeciu-istoty-z-04-04-1970
  • Ingarden, R.(1970b). Poznanie a priori u Kanta i Husserla. Lecture at a scientific meeting of the Polish Philosophical Society, March 21. Personal archive of Roman Ingarden, KIII–26, jednostek 77. Archiwum Nauki PAN i PAU, Kraków, Poland. Retrieved from http://ingarden.archive.uj.edu. pl/archiwum/odczyt-romana-ingardena-poznanie-a-priori-u-kanta-i-husserla-z-21-03-1970r
  • Ingarden, R.(1970c). Über die Verantwortung: Ihre ontischen Fundamente. Stuttgart: Reclam.
  • Ingarden, R.(1974). Über die kausale Struktur der realen Welt: Der Streit um die Existenz der Welt III. Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
  • Ingarden, R.(1983). Man and Value (A. Szylewicz, Trans.). München: Philosophia Verlag; Washington, DC: Catholic University of America Press.
  • Ingarden, R.(1988). O dziele literackim: Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury (M.Turowicz, Trans.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  • Ingarden, R.(1997). Vom Erkennen des literarischen Kunstwerks. Gesammelte Werke: Band 13 (E.M. Swiderski, Ed.). Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
  • Ingarden, R.(2013). Controversy over the Existence of the World. Vol.I.Frankfurt: Peter Lang Edition.
  • Łempicki, Z.(1932). Dzieło literackie: Moc i działanie. Wiadomości Literackie, 9 (10/427), 3.
  • Makai, P.K.(2018). Video Games as Objects and Vehicles of Nostalgia. Humanities, 7 (4), 123.
  • Maluga, L.(2006). Autonomiczne rysunki architektoniczne. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.
  • Marak, K., Markocki, M., & Brzostek, D.(2019). Gameplay, Emotions and Narrative: Independent Games Experienced. Pittsburgh: ETC Press.
  • Olson, E.T.(1997). The Ontological Basis of Strong Artificial Life. Artificial Life, 3 (1), 29–39.
  • Półtawski, A.(1978). The Idea and the Place of Human Creativity in the Philosophy of Roman Ingarden. Dialectics and Humanism, 5 (2), 129–140.
  • Rothschuh, K.E.(1959). Theorie des Organismus: Bios, Psyche, Pathos. München: Urban & Schwarzenberg.
  • Scheler, M.(1923). Wesen und Formen der Sympathie: Der „Phänomenologie der Sympathiegefühle“. Bonn: Verlag von Friedrich Cohen.
  • Scheler, M.(1928). Die Stellung des Menschen im Kosmos. Darmstadt: Otto Reichl.
  • Sienkiewicz, P., & Wojtala, R.(1991). Systems Thinking in Poland. In M.Jackson, G.Mansell, R.Flood, R.Blackham, & S.Probert (Eds.), Systems Thinking in Europe (197–199). New York: Plenum Press.
  • Swalwell, M.(2007). The Remembering and the Forgetting of Early Digital Games: From Novelty to Detritus and Back Again. Journal of Visual Culture, 6 (2), 255–273.
  • Uexküll, J.(1928). Theoretische Biologie. Berlin: Verlag von Julius Springer.